Sự phục hồi của chính khí qua giấc ngủ

Tiếp xúc với các bạn trẻ, mình thấy nhiều bạn rất tiếc nuối vài tiếng buổi tối khuya, không nỡ dành để đi ngủ. Thường các bạn sẽ tận dụng thời gian đó để giải trí: lướt fb, tiktok, săn sale, xem film, đu idol, đi nhậu,… Nên bắt đầu đi ngủ vào…sáng sớm, nhất là cuối tuần.

Khi nhịp sinh hoạt này kéo dài, sẽ dẫn tới một số rối loạn chức năng (Đông Y gọi là Khí). VD: mệt mỏi, dễ stress, cảm xúc thất thường, hay bệnh vặt, đau cứng cổ vai, da xấu, sắc mặt kém, khó kiểm soát cân nặng… Vậy trong giấc ngủ, chính khí đã làm gì?

Theo Đông Y, trong giấc ngủ, với sự vắng mặt của hữu thức (ý thức), chính khí vận hành và điều chỉnh toàn bộ hoạt động một cách chính thường, đúng mức, đúng thời cần thiết, từ đối nội là hoạt động của các Tạng – Phủ – Kinh, tới đối ngoại là tà và phục tà.

Tác dụng tốt của NGỦ ĐỦ với sức khỏe con người đã được khoa học xác nhận: trí nhớ, sức đề kháng, sinh sản, cảm xúc, tim mạch,…cả hoạt động sửa chữa của gene.

Trong nhiều năm, người ta cho rằng não bộ sẽ ngừng bớt hoạt động khi ngủ, nhưng khoa học đã xác nhận sự hoạt động của não bộ trong giấc ngủ NREM và REM để phục hồi và sửa chữa các vấn đề sức khỏe (thể chất và cảm xúc) của con người. Vậy nên khi chúng ta ngủ, sự sống vẫn tiếp diễn chính thường. Đúng như Đông y đã mô tả.

Không chỉ ngủ đủ, Đông y đề cập tới NGỦ SỚM. Sớm là bao nhiêu thì không có quy định cụ thể, vì cuộc sống đô thị ngày nay đã khác. Nhưng một giấc ngủ tốt là một giấc ngủ có đủ các yếu tố:

Dễ dàng đi vào giấc ngủ (<20-30 phút)

Không chợt giấc thức dậy vào ban đêm

Không bị mệt mỏi bởi những giấc mơ

Cảm thấy sảng khoái, tỉnh táo vào buổi sáng.

Bạn có thể tự điều chỉnh giờ ngủ, mỗi ngày sớm lên 10-15 phút, tới khi nào có một giấc ngủ tốt. Ở mỗi vùng đất, thời gian chiếu sáng và nhiệt độ của Mặt Trời khác nhau, tạo nên sự thích nghi với môi trường của các loài sinh vật sống. Ở Việt Nam, chúng ta sinh hoạt dưỡng sinh thì theo Mặt Trời. Khi Mặt Trời lặn, trời tối, chúng ta trở nên tĩnh tại, giảm cường độ động, các hoạt động mang tính nghỉ ngơi dần và sau đó đi ngủ.

Giải Nobel Sinh lý học và Y học năm 2017 được trao cho Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young vì những khám phá của họ về cơ chế phân tử kiểm soát nhịp sinh học. Nhịp sinh học được điều khiển bởi đồng hồ sinh học nội sinh có khả năng dự đoán chu kỳ ngày/đêm (~24 tiếng) để tối ưu hóa sinh lý và hành vi của sinh vật.

Từ đó, khoa học đã chứng minh sự liên hệ giữa sức khoẻ, các vấn đề bệnh tật ngày nay với nhịp sinh học (thời điểm đi ngủ, thức, ăn uống, làm việc… của con người). Do đó, không chỉ là ngủ đủ mà còn là ngủ sớm (thời điểm đi ngủ) rất quan trọng với sức khoẻ của con người.

Hãy tự điều chỉnh lại giấc ngủ khi còn có thể. Bạn sẽ thấy những tác dụng bất ngờ với chất lượng đời sống của mình: trí nhớ tốt hơn, da căng mịn, ít bị bệnh vặt, cảm xúc tích cực, thường xuyên tỉnh táo, học tập làm việc hiệu quả hơn…

Những bạn nào cảm thấy gặp khó khăn khi điều chỉnh giấc ngủ (khó vào giấc, chợt giấc giữ đêm, mơ nhiều bị mệt, dậy cảm thấy không tỉnh táo…), hãy tìm tới sự hỗ trợ y tế.

Còn trường hợp “cú đêm” – cả ngày lờ đờ, tới đêm thì tỉnh táo làm việc? Kinh nghiệm cá nhân mình tiếp xúc với một số “cú đêm”, mình nhận thấy là do ban ngày không thể tỉnh nổi vì giấc ngủ không tốt. Người bình thường ngủ ngon giấc, sáng dậy thường mất vài phút để tỉnh táo. Nhưng các “cú đêm” thường mất nhiều tiếng lờ đờ, tới chiều tối mới tỉnh hẳn. Mình đã thấy nhiều “cú đêm” cố gắng điều chỉnh trở về thành “cú ngày” thành công và có đời sống cảm xúc lạc quan yêu đời hơn.

Một vài trường hợp đặc biệt, do chuyển nơi ở nên gặp sự xáo trộn về giấc ngủ thì cần tạo lập sự thích nghi với môi trường sống mới. Mỗi nơi mới ta ở đều có những bài học cần chúng ta mở lòng tiếp nhận.

Chúc bạn có một giấc ngủ ngon, chính khí phục hồi và luôn yêu đời