KỂ CHUYỆN TẬP THỞ

Khoảng 6 tháng trước, mình có duyên gặp một cô bệnh nhân K vòm họng và nghe về hành trình tập thở để sống lại của cô. Vì xạ trị nên toàn bộ cơ ở vùng cổ bị chai cứng, phải có ống thở và phải truyền dinh dưỡng.

Cô kể: “Tui quyết tâm phải sống!” sau khi được xuất viện. Cô tập thở với huấn luyện viên, chỉ tập được mỗi bài thở cơ hoành. Những ngày đầu, cô chỉ thở được vài hơi, rồi vài phút, nhiều lúc bất lực với bản thân. Cô kiên trì để tự thở được sau 6 tháng. Rồi tập nói, rồi tự tập ăn từng thứ nhỏ sau khi giảm 20 kí, còn 35kg. Sau 3 năm, cô ngồi trước mặt mình với hình thể trung bình và vùng cổ vẫn chai cứng, nhưng tự nói chuyện và tự ăn được. Quả là một nỗ lực phi thường.

Đây là câu chuyện khi cả khí và hình đều tổn thương, thì khí sẽ đi trước một bước để phục hồi chức năng lại. Trong đó, bổ khí hàng ngày là ý chí, là tập thở cơ hoành mỗi ngày.

Khi nghĩ tới tập thở, chúng ta thường nghĩ tới đó là bài tập cho bệnh nhân. Thực ra tập thở sâu cần thiết cho tất cả mọi người.

Khi thở sâu, cơ hoành hoạt động như một lò xo giúp phổi đàn hồi tốt hơn, từ đó loại bỏ không khí tù đọng trong phổi, tăng lượng oxy mới vào, trao đổi khí diễn ra hiệu hiệu quả tại phế nang, giữ cho đường thở mở lâu hơn, giảm số lần thở, điều hoà nhịp tim và huyết áp.

Theo Đông Y, hít thở sâu giúp bổ phế khí, từ đó có thể điều chỉnh khí thượng tiêu và toàn thân.

Nhờ đó mà đạt được nhiều lợi ích về sức khỏe, ví dụ:

Tăng sức bền khi vận động, tăng khả năng tập trung và tỉnh táo khi làm việc trí óc.

Điều hoà tâm trạng, giải tỏa căng thẳng giữa deadlines, KPI, những cảm xúc lẫn lộn do những va chạm trong các mối quan hệ…

Thay vì tìm tới sự giải toả bằng các yếu tố bên ngoài, tự thả lỏng bằng hơi thở sâu của chính mình là một cách tuyệt vời để trở lại hiện tại.

Một lần, cô bạn của mình chuyển dạ nên được đẩy vào phòng chờ sinh. Nghe thấy các mẹ lần lượt hét lên vì đau, bạn mình tìm cách bình tĩnh bằng hơi thở khi mỗi lần gò lên cơn. Bạn kể lại rằng, nhờ vậy mà bạn ít hét hơn và còn sức để chờ đợi cả đêm dài. Quả là một lần đi sinh đang nhớ!

Giảm các cơn đau nhức thông thường

Khi hít thở sâu sẽ giúp tiết ra endorphin, giúp giảm đau tự nhiên. Khi bạn tập luyện cùng với hơi thở nhiều Oxy, sẽ giúp các cơn đau cơ nhanh chóng qua đi.

Giãn các nhóm cơ tốt hơn và duy trì cân nặng phù hợp

Nhiều bạn cảm thấy người cứng nên gặp khó khăn khi vận động. Tập một động tác cùng hơi thở sâu, bạn sẽ thấy cơ bắp giãn ra dễ dàng hơn mỗi ngày một chút. Đồng thời, hít thở sâu sẽ giúp quá trình đốt cháy năng lượng hiệu quả tốt hơn, nên điều chỉnh cân nặng dễ dàng hơn thay vì tập ráng sức.

Mình gợi ý 2 môn thể thao để tập thở cho người mới: là bơi lội và yoga cổ điển.

Khi tập bơi, chúng ta sẽ chú trọng vào tập thở ra bằng mũi từ từ dưới nước. Thời gian thở ra sẽ dài ra hơn thời gian hít vào. Với người mới tập bơi: cần tránh bị lạnh khi lên và xuống hồ bơi; khởi động đầy đủ và có HLV bơi theo dõi để tập bơi được an toàn. Với các bạn nữ, cần lưu ý kinh nguyệt.

Khi tập Yoga, bạn sẽ bắt đầu bằng:

Bài số 1: Quan sát hơi thở để thư giãn và nhận biết hơi thở

Bài số 2: Thở cơ hoành để thở hiệu quả và thư giãn

Bài số 3: Thở toàn phần (thở gắng sức) để tập thở sâu hơn

Và các bài thở nâng cao với nhiều mục đích khác nhau: thư giãn sâu hơn, tỉnh táo hơn, làm mát,…

Trong mỗi giờ làm việc, bạn có thể tập để ý tới hơi thở của bàn thân, dành ra 1 phút để tập thở sâu, và cảm nhận sự kỳ diệu của hơi thở.

Nhất niệm tâm thanh tịnh

Một niệm, một hơi thở, một sự sống

Chúc bạn một ngày trọn vẹn cùng hơi thở của chính mình.

Tp.HCM, 16/12/2023
Y sĩ YHCT Kiều Trinh

Tham khảo:

https://www.lung.org/lung-health-diseases/wellness/breathing-exercises

https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/relaxation-techniques-breath-control-helps-quell-errant-stress-response